Nieuwjaarswens 2024
Alle berichten van Beheerder
Stichting presenteert plannen voor de Lichtenberg
Stichting Behoud de Lichtenberg (SBL*) heeft, o.a. in het kader van haar 20-jarig jubileum, een notitie gepresenteerd met als titel “Op twee sporen naar een nieuwe toekomst’.** Bovendien is dit hét moment om na te denken over het vervolg; een restauratie zonder visie is immers niet verstandig.
De cascorestauratie van openluchttheater De Lichtenberg gaat binnenkort van start. Als vervolg hierop stelt Stichting Behoud de Lichtenberg zich nu alvast de vraag: Hoe verder? Een antwoord op deze vraag is verwoord in de notitie ‘Op twee sporen naar een nieuwe toekomst’.
Eerherstel
De Lichtenberg is een van de honderd Rijksmonumenten van de Wederopbouw. Het wordt geroemd om de ruimtelijke en landschappelijke kwaliteiten. Een plek in Weert waar in het verleden volop is genoten van sport, muziek en cultuur. In de loop van de laatste decennia is het steeds meer in verval geraakt. Reden voor Stichting Behoud de Lichtenberg om op zoek te gaan naar nieuw elan. Het doel van de stichting is eerherstel voor de Lichtenberg zodat het met eigentijdse aanpassingen een waardevolle plek wordt voor volgende generaties.
Een geheel, twee sporen
Het park (afb. 1) is één samenhangend geheel van architectuur en natuur. De verschillende onderdelen vragen ook om een eigen aanpak. Er is immers verschil in investering, tijdspad, verwacht rendement en maatschappelijke inbreng. Daarom zou de herontwikkeling over twéé sporen geleid moeten worden.
Lees verder Stichting presenteert plannen voor de LichtenbergOp twee sporen naar een nieuwe toekomst voor De Lichtenberg
Inleiding
De restauratie van het openluchttheater moet de opmaat zijn voor een nieuwe toekomst van het parkcomplex De Lichtenberg. Want als het alleen bij het opknappen van de buitenkant blijft, dan is de restauratie feitelijk niet meer dan een kostbare investering in voortgaande leegstand en daarmee in verder verval.
Het parkcomplex krijgt alleen een toekomst als bezoekers en gebruikers bestaande en nieuwe voorzieningen levensvatbaar maken.
Vele jaren van leegstand, verval maar ook van dromen en plannen hebben geleerd, dat het niet lukt de nieuwe toekomst in één alomvattende aanpak te realiseren. Het parkcomplex, hoezeer het ook een eenheid is die zo moet blijven, is te gevarieerd. Daarbij spelen te veel verschillende belangen een rol, en is het park door de beroerde onderhoudsstaat gebaat bij een gefaseerde investering. Verder is er nog een verschil in eigendomssituatie: grofweg de helft van het complex, met daarop de tennisbanen en het vroegere zwembadgebied met de petanque-vereniging als gebruiker, is tot 2025 in erfpacht uitgegeven.
Voor het andere deel, met het openluchttheater als centrum en grootste functie, het kunstcentrum en de reeds gerestaureerde kapel, geldt deze beperking niet.
Alles van waarde is weerloos (Lucebert)
Stichting Behoud de Lichtenberg beweegt hemel en aarde om het grote sgraffito kunstwerk van Harrie Martens in het theater van de Lichtenberg voor de ondergang te behoeden. Intussen wordt aan de Lozerweg een sgraffito van zijn hand zonder enige ruchtbaarheid gesloopt.
Weert was tot nu toe in het rijke bezit van drie sgraffito’s. Het grootste, mooiste en meest indrukwekkende is te bewonderen op de Lichtenberg en heeft de meeste kans van overleven. Het tweede sgraffito siert de gevel van het bedrijfspand nr. 22 aan de Lozerweg en het derde de gevel van het voormalige bedrijf ‘Exton’, dat nu afgebroken wordt.
De oorverdovende stilte en het ontbreken van maatschappelijke discussie als het om kunst gaat verontrust mij. Kunst lijkt geen impliciet onderdeel van onze cultuur te zijn maar meer een artikel om in een pronkmuseum op te bergen.
Harrie Martens was een monumentaal vormgever die samen met Weegels en Nabben het driemanschap vormde dat de onderwijscampus van het Bisschoppelijk College ontwikkelde. Zijn oeuvre sloot aan op ‘Het Nieuwe Bouwen’ en had een hoge mate van abstractie.
Sgraffito is een techniek die aansluit op de gangbare bouwmethoden tijdens de wederopbouw. Evenals bij fresco’s worden er laagjes specie van verschillende kleur over elkaar aangebracht. De nog natte lagen hechten zich aan elkaar tijdens het droogproces. Tijdens dit proces worden de lagen gedeeltelijk afgeschraapt zodat de onderliggende kleur zichtbaar wordt. Zo verschijnt het definitieve kunstwerk.
Het werk werd uitgevoerd door vakmensen als stukadoors en er werd gebruik gemaakt van gangbare bouwmaterialen. Zo was het mogelijk om kunst gemakkelijk en goedkoop te integreren in de architectuur. De wederopbouw kenmerkte zich immers door gebrek aan geld en bouwmateriaal.
Het bedrijfsgebouw Exton uit 1956 was onderdeel van Weegels Beton, waar Pierre Weegels korte tijd mededirecteur was. De gevel toont duidelijk zijn hand en is een pareltje van functioneel en modernistisch ontwerpen. Binnen werden mozaïeken gelegd en ingestort tot prefab betonpaneel. Het sgraffito toont aan dat de samenwerking tussen architect en kunstenaar zich niet beperkte tot de campus van het Bisschoppelijk College.
Het sgraffito en de gevel van Exton sluiten een tijdperk af waarin architect, kunstenaar en vakman kennis en kunde combineerden. Helaas wordt een scharnier in onze culturele geschiedenis vaak pas herkend als het meeste erfgoed verdwenen is.
Rob Langeslag
architect
nieuwjaarswens
